4.16 - A-selecte steekproef

Een steekproef is aselect als men de objecten uit het steekproefkader trekt op basis van toeval, waarbij elk object een gelijke kans heeft om in de steekproef terecht te komen. Men spreekt ook van volledig aselecte steekproef, kanssteekproef, toevalssteekproef, random sample.

Het trekken gebeurt blindelings of via toevalsgetallen, want mensen zijn geneigd een bepaald 'systeem' in hun 'toeval' te stoppen. Ze hebben bijvoorbeeld een voorkeur voor ronde nummers. Maar men moet er in principe rekening mee houden dat ronde nummers niet gelijkelijk verdeeld zijn over de populatie. Denk bijvoorbeeld aan een populatie van alle Nederlandse adressen. Door een systematische fout kunnen er teveel postcodes worden getrokken die eindigen op ..00. Dit zijn altijd postbusadressen en die horen onevenredig vaak bij bedrijven en instellingen.

Een andere manier van trekken is de systematische steekproef. Dit is een aselecte steekproef waarin ieder zoveelste element uit het steekproefkader wordt getrokken. Dit kan alleen als het kader geen voor het onderzoek relevante ordening bevat. (Zoals in het voorbeeld van de postbussen hierboven.)

TIP: Als je denkt dat de ordening van het kader wél relevant is, kun je beter kiezen voor gestratificeerde steekproeftrekking.

CASUS
Voor het onderzoek onder Hypercardhouders, kan Ferco Matini een systematische steekproef trekken. Voor een steekproef van circa 4400 elementen uit een kader van 255.280 kaarthouders, moet hij elke 58ste kaarthouder trekken. Als de opbouw van het bestand samenhangt met bijvoorbeeld postcodes, of met het moment dat de kaart is aangeschaft, moet Matini zeker weten dat dit irrelevant is voor zijn onderzoek.


Het resultaat van een aselect trekkingsproces is een steekproef met een voor het onderzoek voldoende zuivere afspiegeling van de populatie.

TIP: Als je huishoudens belt, krijg je niet een willekeurig persoon aan de lijn, maar meestal de “meest praatgrage” bewoner. Er is een trucje om binnen huishoudens toch random te kunnen trekken. Je vraagt dan naar degene die het eerst jarig is. Dit is wel at random!