13.5 - Groothandel

13.5.1 Vijf soorten groothandel

 

De groothandel vervult in tal van branches een belangrijke intermediaire functie tussen producenten en detaillisten. Vaak kunnen, willen of mogen detaillisten niet rechtstreeks inkopen bij een fabrikant.
Ze kunnen het niet, doordat ze bijvoorbeeld de taal van de buitenlandse producent niet machtig zijn of doordat het ze aan tijd ontbreekt.
Ze willen het niet, omdat ze bijvoorbeeld te grote hoeveelheden moeten inkopen of te veel verschillende inkooprelaties moeten onderhouden.
Ze mogen het niet, omdat bijvoorbeeld de groothandel een exclusief importrecht heeft de producent niet bereid is kleine bestellingen te verwerken.

Als we uitgaan van de intermediaire positie van de groothandel, kunnen we zijn functies benoemen. Daarbij kunnen we zien welke voordelen dit met zich meebrengt voor producent en detaillist (zie tabel 13.2).

Tabel 13.2 Functies en voordelen groothandel

Functie	Voordeel voor producent	Voordeel voor detaillist
Gradering en assortimentsvorming	product komt in het aanbod aan detailhandel	aantrekkelijk totaalassortiment van uiteenlopende producenten
inkoop en verkoop	beperking verkoopkosten	toegankelijke bron van producten en diensten
communicatie en service	overbrengen van marktinformatie	delen van best practices; ondersteuning bij category management
promotie	promotie bij detaillisten; ondersteuning bij promotie door producent, gericht op consument (fiancieel, logistiek en promotiioneel)	landelijke promotie; ondersteuning bij promotie door detaillist (financieel, logistiek en promotioneel)
transport	hogere doelmatigheid doordat detaillist complete bestelling plaatst	minder verschillende leveranciers aan de deur; aanpassing van levertijden aan wensen van de detaillist
opslag	lagere voorraden; snellere levering aan detaillist verhoogt afzet aan finale consument	lagere voorraden; snellere levering aan detaillist verhoogt afzet aan finale consument
financiering	meer zekerheid van betaling	leverancierskrediet, dus minder werkkapitaal nodig (ofwel voorfinanciering)
risico's dragen	lagere risico's inzake voorraden, betaling, afzet, transport	retourgarantie beperkt verkooprisico

13.5.1 - Vijf soorten groothandel

Niet elk groothandelsbedrijf vervult alle bovengenoemde functies. Soms neemt de producent, of juist de detaillist een deel van de functies op zich. Van meer naar minder complete functievervulling zijn er vijf soorten groothandel te onderscheiden:

• service merchandiser (of: rack jobber);
• full service groothandel;
• verzendgroothandel (of: mail order wholesaler);
• zelfbedieningsgroothandel (of: cash and carry wholesaler);
• drop shipper.

Service merchandiser
De service merchandiser (of: rack jobber) is een groothandel (soms een producent) die een groot deel van de detailhandelsfunctie overneemt. Service merchandising betreft vooral producten die de detaillist kopzorgen geven omdat ze branchevreemd zijn of modegevoelig. De artikelen vertegenwoordigen een klein verkoopvolume in het assortiment van de detaillist, maar hij wil ze voor de compleetheid wel in zijn assortiment behouden. De service merchandiser vergemakkelijkt de opname van deze ‘moeilijke’ artikelen door een uitgebreid dienstenpakket.

• hij zorgt voor een uitgebalanceerd assortiment;
• hij financiert de winkelvoorraad (alleen wat verkocht wordt, wordt afgerekend);
• hij zorgt voor het schap en de eventuele display;
• hij vult indien nodig de voorraad aan;
• hij neemt de prijsbepaling over.

In het levensmiddelenkanaal gaat het vaak om non-foods (bijvoorbeeld huishoudelijke artikelen, toiletartikelen, tijdschriften). Een bekende service merchandiser is Sorbo met huishoudelijke artikelen.

Full service groothandel
Hiermee bedoelen we de ‘normale’ groothandel, die alle reeds genoemde normale groothandelsfuncties verricht.

Verzendgroothandel (of: mail order wholesaler)
Deze groothandel werkt volgens hetzelfde principe als het postorderbedrijf. Men levert vooral kleine bestellingen aan verafgelegen winkels en aan grootverbruikers. Voorbeelden zijn Viking Direct (kantoorbenodigdheden) en Manutan, voorheen: Overtoom (zie het kader 'Tuut-tuut, dat is snel').


‘Tuut-tuut, dat is snel!’
‘Ja, graag 30 meter magazijnstellingen, 200 stapelbakken, 3 winkelrekken, 4 ladders, 2 rollerbanen, 8 kantinetafels, 32 stoelen, 3 bureau’s en 2 dossierkasten. Maar ik moet ’t wel snel hebben!!!’
Verzendgroothandel Overtoom levert 30.000 artikelen uit voorraad en als de klant vóór 15.00 uur belt, gaat de bestelling nog dezelfde dag de deur uit. ‘Van de 100 orders kunnen we er 97 direct uitvoeren. Onze afnemer ervaart deze servicegraad als goed. De overige drie kunnen we uiteraard ook leveren, maar niet direct,’ vertelt directeur Bert Bouman. ‘Wanneer we de laatste 3% ook in voorraad zouden hebben, dan zou onze voorraadpositie het drie- tot viervoudige van het huidige niveau zijn. Daar hangt natuurlijk een fors prijskaartje aan.’
Bij Overtoom verschijnen jaarlijks twee catalogi, één op het technische vlak en één voor kantoorinrichting. De oplage van elke catalogus is 200.000 stuks. Overtoom voert per dag zo’n 1000 orders uit (allemaal snel!), gelijkelijk verdeeld over de twee afzetmarkten.
‘We zijn opgericht in 1946 en we noemen ons nog steeds een technische groothandel,’ aldus Bouman. ‘Onze klanten zijn zeer tevreden. We hebben slechts een retourpercentage van 2 en dat is voor een postorderbedrijf uitzonderlijk laag. We groeien dan ook nog steeds en hebben de laatste jaren ook in het buitenland aan de weg getimmerd. In Duitsland, België, Frankrijk, Groot-Brittannië, en straks ook Spanje is Overtoom actief. En overal met dezelfde formule: Tuut-tuut, dat is snel, het lijkt Overtoom wel!!’

Bron: diverse bronnen

Zelfbedieningsgroothandel
De zelfbedieningsgroothandel (of: cash and carry wholesaler) verkoopt uit het magazijn (‘winkel’) tegen contante betaling aan detaillisten en grootverbruikers. Deze formule is ontstaan omdat de full service groothandel voor kleine detaillisten te duur is. Voorbeelden: Makro (levensmiddelen) en Office Centre (kantoorbenodigdheden). Doordat de zelfbedieningsgroothandel lage kosten heeft (voor transport, krediet, verkoop), kan hij doelmatig kleine orders uitvoeren. Grotere detaillisten maken in noodsituaties wel eens gebruik van de cash and carry groothandel, namelijk als hun voorraad uitgeput is.

Drop shipper
Een drop shipper verzamelt orders bij detaillisten en geeft deze door aan de producent. De producent zelf zorgt voor de afhandeling, inclusief het transport. De hoofdfunctie van de drop shipper is dus verkopen. Vooral bij bulkgoederen (steenkool, hout) treft men dit type groothandel aan.