14.2 - Servicegraad

Zoals gezegd is het doel van fysieke distributie om het product op de gewenste plaats beschikbaar te maken tegen zo laag mogelijke kosten. Elke afnemer in de keten verlangt beschikbaarheid van het product bij zijn leverancier en stelt daaromtrent eisen aan zijn leverancier. De mate van zekerheid waarmee de leverancier kan garanderen dat hij aan die eisen voldoet, heet servicegraad.

Een optimale fysieke distributie begint daarom met het vaststellen van de noodzakelijke servicegraad: wat is nodig om de afnemers tevreden te stellen? Met welke verkrijgbaarheid kunnen wij goed concurreren?

Men kan de servicegraad vaststellen op basis van een aantal criteria, zoals:

• gewenste levertijden;
• gewenste hoeveelheden;
• de gewenste leveringsbetrouwbaarheid;
• gewenste mogelijkheden tot spoedlevering;
• toegestane beschadigingspercentages.

Voor de logistiek managers van producenten, grossiers en detaillisten is servicegraad een sleutelbegrip. Een bewuste strategie kan zijn: het juist beter of slechter doen dan de concurrentie, uiteraard tegen een hogere respectievelijk lagere prijs.

Uitgaande van de vastgestelde gewenste servicegraad van de fysieke distributie wordt de volgende stap vastgesteld: hoe kan men deze tegen zo laag mogelijke kosten realiseren. De kosten van fysieke distributie zijn aanzienlijk: ze bedragen naar schatting gemiddeld 21% van de consumentenprijs van een product. De belangrijkste vraagstukken waarover men een beslissing moet nemen, zijn:

• hoe hoog moeten de voorraden zijn?
• waar moet men de magazijnen vestigen?
• welke transportmiddelen moet men inzetten?

Kleine supers staan onder druk. Eind juni 2024 kondigde supermarkt Plus aan dat het zeventig kleine Coop-winkels gaat afstoten. De ombouw van de winkels naar de nieuwe formule zou niet renderen. Analisten in de supermarktbranche zien vooral toekomst voor zogenoemde gemakswinkels in dorpen, die bijvoorbeeld maaltijden verkopen en gezondheidsproducten. Zo zou de leegloop in kleine gemeenschappen deels kunnen worden beperkt.

Nederland telt inmiddels een paar duizend pakketkluizen, plekken waar je je bestelling van een webwinkel kunt ophalen door een code in te toetsen. Het gebruik van een pakketkluis kan duurzaam zijn. Een kluis kan veertig tot vijftig pakketjes herbergen, en bespaart daarmee veel ritten van een koerier door de wijk. Zo'n 10 tot 15% van de klanten van een webwinkel is bereid af te halen. Een mogelijke prijsprikkel moet de Nederlanders nog over de streep trekken. In Zweden is het ophalen van een pakje uit een kluis een paar euro goedkoper dan de bezorging  aan huis. 

---

Scanning
Voor de fysieke distributie in de detailhandel speelt scanning een onmisbare rol. Scanning is het electronisch herkennen van een artikel aan de aangebrachte streepjescode (of: barcode (Engels)). In Nederland gebruikt men voor de noodzakelijke Uniforme Artikel Codering (UAC) het systeem van de EAN (Europese Artikel Nummering). Het leesbare nummer is ook weergegeven met streepjes van verschillende dikte, die leesbaar zijn voor de scanner.




De eerste twee cijfers zijn het landnummer (voor Nederland is dat 87). Daarna volgen 5 cijfers met de unieke code van de producent. De overige vijf cijfers zijn bedoeld voor het artikelnummer. Het laatste cijfer is een controlecijfer. De kassacomputer geeft de informatie ('dit artikel is op dit tijdstip afgerekend') door aan het voorraadadministratiesysteem van de winkelier.

Bijna iedere distributieketen heeft grote voordelen bij de invoering van streepjescodes op producten en scanning bij de kassa:

• Men hoeft de artikelen niet meer afzonderlijk te prijzen;
• Prijsveranderingen kan men snel doorvoeren; men hoeft ze alleen in de computer en op het schap aan te brengen;
• Het werk aan de kassa gebeurt sneller en met minder fouten; caissières hoeven niet meer zo veel van de artikelen te weten of te kunnen voor dit werk;
• De beheersing van de totale business logistics wordt tegelijk efficiënter (goedkoper) en effectiever (beter);
• Er komt met grote snelheid een veelheid van vitale marketinginformatie ter beschikking; hierdoor kan men het beheer van voorraden, assortimenten en schapindelingen sterk verbeteren, en ook scherper en sneller bestellen;
• De kassagegevens zijn direct te gebruiken voor marktonderzoek.

Als de winkelier zijn voorraadsystemen aansluit op de computer van zijn leveranciers, komt ECR (Efficient Consumer Response) binnen handbereik.

Bron: diverse bronnen.

---