Lexicon: Selectieve waarneming

Definitie

Verschijnsel dat mensen niet alles waarnemen, niet alles zonder vertekening opslaan en zich niet alles herinneren.
Mensen verschillen daarin van elkaar en vertonen in de loop der tijd ook individuele verschillen. Verder spelen de kwaliteit van de waarneembare prikkels een rol.
In het kader van de marketingcommunicatie zijn vier selectieve processen van belang:
- Selectieve blootstelling (selective exposure): iemand stelt zich bloot aan een beperkt aantal media en boodschappen; deels is dit onopzettelijk, deels is dit omdat hij alleen díe media en boodschappen selecteert die bij zijn denken passen en waarvan hij meent dat hij er wat aan kan hebben.
- Selectieve attentie of aandacht (selective attention): iemand vertoont bij het waarnemen van de media en boodschappen waaraan hij is blootgesteld beperkte aandacht; deels is dit onopzettelijk, deels is dit omdat hij alleen aandacht wil geven aan zaken (onderwerpen, beelden, enzovoort) waarvoor hij zich interesseert.
- Selectieve vervorming (selective distortion): iemand neemt boodschappen zodanig (vervormd) weer, dat niet de feitelijke elementen van een boodschap op hem zijn overgedragen, maar een persoonlijke subjectieve interpretatie van die boodschap; dit gebeurt grotendeels onbewust; feiten worden soms zodanig verdraaid waargenomen dat zij een bestaande mening bevestigen, of zodanig dat zij niet in conflict komen met bestaande attitudes.
- Selectieve herinnering (selective retention): van dat wat waargenomen wordt, onthoudt iemand een beperkt deel; dit deel bestaat uit zaken die bijvoorbeeld prettig zijn om te onthouden, die in bestaande attitudes passen of die een bijzondere indruk hebben achtergelaten.