Is een accountant wel een goede adviseur?

Door Frans van Rooij, op 11 december 2019

Websites: "Verder komen door anders te doen. Wij leveren kwaliteit op het gebied van.... Wij adviseren u over de volle breedte. Uw partner voor... Wij ontzorgen u als ondernemer. Wij laten ondernemers beter ondernemen. Aandacht voor de ondernemer. Brengt ondernemers in topvorm."

Bij het bekijken van de websites van de top 30 van de grootste accountantskantoren valt het op dat alle ambities op hetzelfde neerkomen. Ieder kantoor beweert hetzelfde. Het jeukwoord 'ontzorgen' komt gelukkig bij deze kantoren weinig voor. De missions statements zijn echter saai, gelijkluidend en sterk aanbodgericht. Helpt die aanbodgerichtheid de ondernemer? Anticiperen accountants wel scherp genoeg op de toekomst?

Toename aantal kantoren

Het aantal bedrijven in de accountancy en de administratieve dienstverlening neemt toe en daarmee ook de concurrentie. Op zich is een stevige concurrentie goed. In de afgelopen tien jaar zijn er in deze sector meer dan 8.000 bedrijven bijgekomen. Begin 2019 stond de teller volgens het CBS op 32.750 bedrijven. Die nieuwe bedrijven zijn vooral eenmanszaken en ZZP'ers. Deze zijn veelal gespecialiseerd en hoog opgeleid. Het aantal grote kantoren (meer dan vijftig medewerkers) daalde. Die groeiende concurrentie vraagt van de accountantskantoren wel om een herbezinning. Het eigen bestaansrecht van het kantoor met de vele partners komt zwaar onder druk te staan waarbij het onderscheidend vermogen steeds belangrijker wordt. En dat laatste valt gruwelijk tegen: het is allemaal meer van hetzelfde. Bekijk in dit kader maar eens de (digitale) nieuwsbrieven van de verschillende accountantskantoren.

Tunnelvisie

Door allerlei ontwikkelingen en veranderingen in de wereld staat ook deze sector dus teeds meer onder druk. Onder de kantoren circuleren lijstjes van succesfactoren voor klantbehoud. Die lijstjes ademen echter ook weer een aanbodgerichtheid uit. Zoals bijvoorbeeld: 'stap 1: Het begint met een goed product'. Om dat goede product te kunnen leveren, roepen externe adviseurs richting de accountantskantoren dat er stevige investeringen nodig zijn voor verdere digitalisering, voor de toenemende wet- en regelgeving en voor het ontwikkelen van het eigen personeel. De kantoren snakken steeds meer naar gekwalificeerd personeel waarbij de 'war for talent' de eigen groei op korte termijn ook nog eens remt. Iedereen is qua focus sterk interngericht bezig.

Kompas

Met de leden van de Quinn Association, een vereniging die het gedachtengoed van Robert Quinn uitdraagt, bekijken wij internationaal diverse organisaties met behulp van een kompas, een model. Bij het bestuderen van het ondernemen in het algemeen bestaan er verschillende modellen oftewel kompassen. Een model is daarbij een hulpmiddel om de ingewikkelde werkelijkheid op een eenvoudige manier weer te geven. Modellen helpen om afbeeldingen te maken van, ideeën uit te wisselen over, en meer inzicht te krijgen in complexe verschijnselen in de werkelijkheid. Ons Kompas is gebaseerd op het model van Robert E. Quinn. In dit model worden twee assen gebruikt. Op de verticale as wordt 'vernieuwend' tegenover 'beheersend' gezet. Op de horizontale as wordt 'interne gerichtheid' tegenover 'externe gerichtheid' geplaatst. De vier kwadranten, die op deze wijze ontstaan, kunnen dan op verschillende manieren op verschillende niveaus beschreven worden. Zie voor meer informatie www.quinnassociation.com. De kwadranten geven wij daarbij een kleur volgens het kleurdrukdenken van Léon Caluwé. 

Simpele basis: Backoffice versus Frontoffice

Back- en Frontoffice zijn termen uit de bedrijfsvoering. De term Backoffice verwijst naar een afdeling binnen een onderneming die als het ware aan de achterkant van de onderneming opereert. Medewerkers van de Backoffice hebben doorgaans geen contact met klanten. Zij zijn intern gericht. Deze afdelingen functioneren op een efficiënte manier in het rode en/of het blauwe kwadrant. Fronoffice zijn die afdelingen die direct in aanraking komen met de klant: het zijn als het ware de voorposten van een onderneming. Zij zijn extern gericht. Deze afdelingen functioneren in het gele kwadrant. 

Bestond een accountantskantoor voorheen uit 80% Backoffice en 20% Frontoffice, het accountantskantoor van 'morgen' bestaat uit 20% Bakcoffice en 80% Frontoffice. Hier knelt de schoen. Medewerkers van een accoountantskantoor dienen dan over specifieke andere vaardigheden te beschikken, die zij in hun opleiding niet hebben ontwikkeld. Het trainen van de huidige medewerkers op deze achtergestelde vaardgheden, zoals commerciële vaardigheden, levert zelden het gewenste resutlaat op. Slechts een enkeling blijkt daarna een effectieve relatiebeheerder te zijn die dan ook nog eens vanuit de klant denkt en opereert. Of zoals het strategisch zo mooi heet: die 'outside - inside' werkt. Het huidige vakmanschap is en blijft gekoppeld aan een stevige procesmatigheid in het werk waar men moeilijk van afwijkt: men werkt graag 'inside - outside'. 

Focus

Elke organisatie heeft een bepaalde mate van klantgerichtheid. Voorlopers in de accountancybranche schreven voor hun vakbroeders enkele jaren geleden al over de mogelijke klantgerichtheid volgens de indeling van Treacy & Wiersema. Ondanks hun stevige pleidooien voor Customer Intimacy (het gele kwadrant) blijft de sector vasthouden aan Operational Excellence (het blauwe kwadrant). Men is trots op het analyseren van 'Big data' om tijdig signalen in allerlei processen te bouwen. Voortvarend koppelt men (bestaande) softwarepakketten aan elkaar: cijfertjes worden informatie. Computernerds worden verleid im bij de kantoren te komen werken om dit soort diensten verder te ontwikkelen en te kunnen aanbieden. Elke maand met de ondernemer aan tafel zitten om over cijfertjes te praten levert declareerbare uren op. Als puntje bij paaltje komt, beslist ook nog steeds de partner van het kantoor. Bij veel kantoren is de 'Hiërarchie cultuur' (Quinn cultuurtypen, blauwe kwadrant) leidend, wat weer overeenkomt met Operational Excellence. 

Ondernemerspassie

Ondernemers starten meestal met een droom, een passie (het groene kwadrant). Zij zoeken daarbij antwoorden op macro- en microniveau bij de snel veranderende omgevingsvariabelen. De ondernemer heeft dan behoefte aan klankborden met klanten en strategen. De interne kant is dan nog niet van belang. Sterker nog: in deze fase is er vaak een allergie voor 'blauwe' mensen: intern gericht en beheersend. De ondernemer wenst een strategisch team om zich heen te hebben en hoeft geen adviseurs die door de 'achteruitkijkspiegel' kijken. 

Daardoor heeft een accountant in deze fase (nog) geen sterke adviserende rol. En omdat het toch allemaal op elkaar lijkt, is die ene hoog opgeleide specialist in die volgende fase misschien wel handiger dan een heel leger met flink wat overhead.

 

Over Frans van Rooij:
Ambitieuze mensen helpen om hun dromen te realiseren geeft mij een kick. Wanneer die ambitieuze mensen bij innovatieve organisaties werken is de kick intenser.

Meer informatie? Kijk op de website van Performance Community

Reacties

Er zijn nog geen reacties.

 Meld je aan met LinkedIn om te reageren